กระดาษคู่ปากกา: สิ่งที่เรามองหาเวลาจะเลือกสมุดหรือกระดาษที่ใช้กับปากกาหมึกซึม

ตอนเริ่มเข้าวงการปากกาหมึกซึมช่วงปลายปี 2024 เราแทบไม่รู้อะไรเลยนอกจากว่า เออ เราจะได้ลองใช้ปากกาประเภทใหม่ดูบ้าง เพราะแต่ก่อนใช้แต่ปากกาเจลมาตลอด ในกระเป๋าดินสอก็มีแค่ไฮไลต์ของ Stabilo กับปากกาเจล 0.38 ของมูจิ เพราะฉะนั้นเราจะใช้สมุดอะไรก็ได้หมด เพราะมันเขียนได้ทุกเล่ม

แต่พอเริ่มลองใช้ปากกาหมึกซึมจริงจังก็ได้รู้เลยว่า กระดาษมันไม่เหมือนกันหมดนะ ถึงจะรู้มาก่อนว่ามันมีกระดาษหลายประเภท หลายความหนา หลายผิว หลายสี แต่มันไม่ได้หมายความว่ากระดาษทุกแบบจะเหมาะกับปากกาหมึกซึม แล้วเราก็เลยตกหลุมกระดาษไปเต็มๆ เริ่มสนุกกับการลองกระดาษ ลองสมุด ดูคลิปสารพัด อ่านใน Reddit แล้วก็ซื้อสมุดมาลองไปเรื่อย

วันนี้เลยอยากมาแชร์สิ่งที่เราเรียนรู้ระหว่างที่เราพาตัวเองดิ่งลงเข้าไปในโลกของกระดาษกับสมุด ทั้งแบบราคาย่อมเยาไปจนถึงแบบแพงๆ

There are a few things that are very important to me when selecting the right paper or notebook: feathering, ghosting, bleed-through, and the paper texture/coating.

หมึกฟุ้ง / หมึกซึมแตกขอบ (Feathering)

Feathering คือเวลาหมึกจากปากกาหมึกซึมมีการซึมแตกขอบออกจากเส้นที่เขียน เหมือนหมึกไหลซึมลงไปในใยกระดาษจนขอบตัวหนังสือดูฟุ้งๆ แทนที่จะคมชัด เหมือนมีเส้นเล็กๆ แตกออกมาจากตัวอักษร คล้ายขนนกหรือเส้นเลือดเล็กๆ เลยเป็นที่มาของชื่อว่า feathering

อาการนี้มักจะเกิดถ้าใช้กระดาษที่ดูดซับน้ำหมึกเก่ง หรือถ้าใช้ปากกาที่น้ำหมึกที่ไหลเยอะๆ เช่น ปากกาหัว broad หรือหมึกที่ชุ่มมากๆ กระดาษไม่สามารถรับหมึกได้ทัน มันเลยซึมออกมาแบบนั้น

ยิ่งถ้าใช้ปากกา flex nib บนกระดาษที่ดูดหมึกง่าย จะเจอ feathering หนักมาก บางทีเขียนเสร็จอ่านไม่ออกเลย เพราะเส้นหมึกจะเข้มมากๆ แถมหมึกยังชอบไปกองอยู่ตรงต้นหรือปลายเส้นที่เราหยุดเขียนอีกต่างหาก หมึกที่ดูปกติในปากกาทั่วไป พอมาอยู่ใน flex nib แล้วก็อาจไหลเยอะจนกระดาษเอาไม่อยู่ ถ้าใช้กระดาษผิด feathering ก็หนีไม่พ้น

เงาหมึก / เห็นลายมืออีกด้าน (Ghosting)

Ghosting คือการที่เราเห็นลายมือจากหน้าหลังของกระดาษ ถึงหมึกจะไม่ซึมทะลุออกมา แต่เห็นเป็นเงาๆ อยู่ มักจะเกิดกับกระดาษบางๆ โดยเฉพาะถ้าใช้หมึกสีเข้มหรือปากกาที่หมึกไหลชุ่มๆหน่อย

บางคนไม่ชอบ ghosting เลยเลือกใช้กระดาษหนาๆ แต่สำหรับเรานะ เรารู้สึกว่าการมี ghosting นิดๆ มันน่ารักดี เหมือนสมุดเราผ่านการใช้งานมาแล้ว มีร่องรอยที่ทำให้เรารู้สึกถึงเวลาที่เราใช้ไปกับการเขียนในสมุด แต่ถ้า ghosting หนักเกินไปจนเขียนอีกฝั่งไม่ได้ เราก็ไม่ไหวนะ

หมึกทะลุ (Bleed-through)

ส่วน bleed-through คือการที่หมึกมันซึมทะลุกระดาษไปอีกฝั่งแบบจริงจัง มักจะเป็นจุดๆ หรือเป็นรอยเปื้อนเลย ซึ่งแปลว่ากระดาษไม่สามารถรับหมึกได้ดี อาจจะเพราะบางเกินไป หรือดูดซึมเร็วเกินไป หรือทั้งสองอย่างรวมกัน

แต่ก็ไม่เสมอไปนะว่ากระดาษบางหรือกระดาษถูกจะต้อง bleed-through เสมอ บางยี่ห้อที่ผลิตดีๆ ถึงจะบางก็รับหมึกได้ดีมาก ในขณะที่สมุดแพงบางเล่มกลับ bleed-through เยอะเกินคาด

บางครั้งกระดาษอาจรับหมึกจากปากกาและหมึกบางแบบได้ดี แต่พอใช้หมึกชุ่มๆหรือหัวปากกาใหญ่ๆ ก็อาจจะทะลุได้ อย่างที่เล่าไว้ตอนพูดเรื่อง feathering ปากกา flex nib มักจะปล่อยหมึกเยอะมาก เลยมีโอกาสทะลุสูงถ้าใช้กับกระดาษที่ไม่เหมาะ

พื้นผิวและการเคลือบกระดาษ (Tooth)

กระดาษแต่ละแบบก็มีผิวสัมผัสต่างกัน บางแบบลื่น บางแบบหยาบ แล้วการเคลือบกระดาษก็มีผลต่อการที่หมึกจะเกาะผิวหรือซึมลงไป

กระดาษผิวเรียบ (อย่าง Rhodia หรือ Tomoe River) จะทำให้ปากกาลื่นไหล หมึกเกาะอยู่บนผิวได้ดี ไม่ฟุ้ง ทำให้เขียนออกมาคมชัด เหมาะกับหมึกที่มี shading หรือ sheen

กระดาษหยาบหรือมี tooth (อย่าง Midori MD Cotton หรือ Life Noble Note) จะรู้สึกถึงแรงเสียดสีนิดๆจากหัวปากกาเวลาขีดเขียน ซึ่งบางคนชอบความรู้สึกนี้ เพราะมนจะให้ความรู้สึกเหมือนกำลังเขียนด้วยดินสอ แต่ก็อาจทำให้หมึกซึมไว สีดูหม่นลงได้

กระดาษที่เคลือบ (อย่าง Clairefontaine หรือ Rhodia) หมึกจะเกาะอยู่บนผิวนาน ไม่ฟุ้ง สีสด คม แต่ข้อเสียคือแห้งช้า ถ้าไม่ระวังอาจเผลอปาดหมึกเปื้อนได้

กระดาษที่ไม่เคลือบหรือเคลือบบางๆ (อย่าง Midori MD) ถือว่าเป็นสมดุลที่ดี หมึกแห้งไวพอประมาณ แต่ก็ยังให้เส้นคม สีสวย และ shading ชัดเจน

แล้วเราเลือกกระดาษยังไง

เวลาที่เราจะเลือกใช้กระดาษหรือสมุดกับปากกาหมึกซึม สิ่งแรกที่เราถามตัวเองคือ “จะเอาไปใช้ทำอะไร”

ส่วนตัวแล้วความชอบเรื่องผิวกระดาษกับการเคลือบขึ้นอยู่กับว่าเราจะใช้สมุดนั้นทำอะไร

ถ้าเอาไว้ bullet journal ที่เราไม่ได้สนใจเรื่อง shading หรือ sheen ของหมึกเลย เราจะขอแค่หมึกไม่ทะลุหน้ากระดาษก็พอ อย่างเล่มที่ใช้อยู่ตอนนี้ก็เป็นสมุดปกแข็งที่ซื้อมาไม่ถึง 80 บาทเอง

แต่ถ้าเป็นสมุดที่เอาไว้นั่งเขียนยาวๆ อย่างเขียนไดอารี่หรือเขียนบันทึก เราชอบกระดาษ Midori MD มากที่สุด เพราะมันมีผิวหยาบนิดๆ แบบพอดี เขียนแล้วรู้สึกดี แต่ก็ยังโชว์หมึกได้สวย ไม่มี feathering หรือ bleed-through

แต่ถ้าเป็นสมุดจดหมึก ที่เราใช้สำหรับ swatch หมึกต่างๆ เราจะใช้ Tomoe River เพราะผิวเรียบมาก หมึกแสดงคุณสมบัติได้ชัดเจนสุดๆ

กระดาษที่คนนิยมใช้กับปากกาหมึกซึม

จริงๆแล้วมันก็มีกระดาษหลายแบบที่คนในวงการปากกาหมึกซึมเขารักกันมาก อย่างเช่น

• Tomoe River

• Rhodia

• Clairefontaine

• Midori MD

• Maruman Mnemosyne

• Life Noble Note

• Stalogy

ฯลฯ ถ้าอยู่กรุงเทพก็หาซื้อได้จากคิโนะคุนิยะได้เกือบทุกอันเลย

ถ้าอยากได้ตัวเลือกที่ประหยัดลงมาหน่อย เราก็เคยลองสมุด Muji กับ Kokuyo Campus ซึ่งใช้ได้ดีระดับนึง แต่จะบอกว่า Muji คุณภาพไม่คงที่เท่าไหร่ ถ้าเจอที่ระบุว่า “Made in Japan” ก็จะมั่นใจได้มากขึ้น แต่อาจมี feathering ขึ้นอยู่กับหมึกกับปากกาที่ใช้

เราก็เริ่มลองสมุดที่ผลิตในไทยเหมือนกัน เดี๋ยวจะเอามารีวิวในบล็อกต่อๆ ไป

รีวิวและคำแนะนำ

เดี๋ยวเราจะทยอยเอารีวิวสมุดกับกระดาษมาลงไว้ที่นี่ เผื่อว่าจะมีประโยชน์กับใครที่กำลังตามหาสมุดที่เหมาะกับปากกาหมึกซึมของตัวเองนะคะ

นอกจากนี้ก็แนะนำให้ไปดูคำแนะนำจาก Reddit ด้วย โดยเฉพาะใน subreddit r/notebooks, r/fountainpens และ r/journaling.